شاید برای شما هم، مانند بسیاری از افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار طلا را دارند، این سوال پیش آمده باشد که فرق سکه بانکی و غیربانکی چیست؟ ورود به بازار طلا از طریق خرید سکه یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری است. اما همه سکه‌های موجود در بازار از نظر اعتبار، وزن، عیار و میزان نقدشوندگی مشابه نیستند.
سکه‌های بانکی که توسط بانک مرکزی و ضرابخانه‌های رسمی تولید می‌شوند، از نظر عیار (۹۰۰ در ۱۰۰۰)، وزن استاندارد و کیفیت ضرب مورد تأیید بوده و در بازار طلا دارای اعتبار و قابلیت نقدشوندگی بالایی هستند. در مقابل، سکه‌های غیربانکی که اغلب در کارگاه‌های خصوصی ضرب می‌شوند، ممکن است در عیار، وزن و حتی شکل ظاهری با سکه‌های بانکی تفاوت داشته باشند و در زمان فروش با کاهش ارزش یا سختی در نقدشوندگی روبه‌رو شوند.
شناخت این تفاوت‌ها برای سرمایه‌گذاران اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که انتخاب نادرست می‌تواند منجر به ضرر مالی یا دریافت سکه‌ای با ارزش کمتر از قیمت پرداخت شده شود. در ادامه، به بررسی دقیق تفاوت‌های سکه بانکی و غیربانکی خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با آگاهی کامل، تصمیم بهتری در سرمایه‌گذاری خود بگیرید.
سکه بانکی چیست؟
سکه بانکی به سکه‌ای اطلاق میشود که توسط بانک مرکزی ایران و تحت نظارت ضرابخانه رسمی کشور ضرب میشود و از نظر وزن، عیار و کیفیت ضرب دارای استانداردهای مشخص و تایید شده است. این سکه‌ها در بازار طلا و ارز، بالاترین سطح اعتبار را دارند و به دلیل قابلیت نقدشوندگی بالا، امنیت در سرمایه‌گذاری و پذیرش در معاملات رسمی، یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شوند.
تمامی سکه‌های بانکی با عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) و با وزن‌های مشخص تولید می‌شوند و بر روی آن‌ها نقش برجسته و معتبر جمهوری اسلامی ایران همراه با تاریخ ضرب حک شده است.
1. سکه تمام بهار آزادی (امامی)
سکه تمام بهار آزادی طرح امامی، یکی از پرطرفدارترین سکه‌های بانکی در ایران است که توسط بانک مرکزی ضرب میشود و به‌عنوان یک گزینه ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شناخته میشود. این سکه با وزن ۸.۱۳۵ گرم و عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) تولید شده و دارای بالاترین ارزش اسمی در بین سکه‌های بانکی است. به دلیل اعتبار بالا، استانداردهای دقیق و میزان طلای خالص، نقدشوندگی این سکه در بازار بسیار بالا است و در صرافی‌ها، طلافروشی‌ها و حتی در معاملات رسمی به‌راحتی خرید و فروش میشود. طرح این سکه شامل تصویر امام خمینی (ره) و تاریخ ضرب آن است که آن را از سایر سکه‌ها متمایز میکند.
2. سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم)
سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم یکی دیگر از سکه‌های رسمی بانک مرکزی است که پیش از سکه‌های طرح امامی ضرب شده است. از نظر وزن (۸.۱۳۵ گرم) و عیار (۹۰۰ در ۱۰۰۰) مشابه طرح امامی است اما به دلیل تفاوت در طراحی و تاریخ ضرب، ارزش بازار آن اندکی کمتر است. این سکه در میان کلکسیونرها و افرادی که به دنبال سکه‌های قدیمی هستند محبوبیت ویژه‌ای دارد. هرچند در بازار طلا هنوز به‌عنوان یک سکه معتبر شناخته میشود، اما برخی صرافی‌ها ممکن است آن را با قیمتی کمی پایین‌تر از سکه طرح جدید خریداری کنند.
3. نیم سکه بهار آزادی
نیم سکه بهار آزادی با وزن ۴.۰۶۷۵ گرم و عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال سرمایه‌گذاری‌های کوچک‌تر هستند یا قصد دارند هدیه‌ای ارزشمند تهیه کنند. نیم سکه به دلیل وزن کمتر، با قیمتی مقرون‌به‌صرفه‌تر نسبت به سکه تمام عرضه میشود اما همچنان اعتبار بالایی دارد و به‌راحتی در بازار خرید و فروش میشود. این سکه نیز توسط بانک مرکزی ضرب شده و مانند سکه تمام، دارای طرح امام خمینی (ره) و تاریخ ضرب رسمی است. نقدشوندگی بالا و قیمت مناسب، نیم سکه را به انتخابی محبوب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.
4. ربع سکه بهار آزادی
ربع سکه بهار آزادی یکی از پرطرفدارترین انواع سکه‌های بانکی برای خریدهای خرد و هدایای ارزشمند است. این سکه با وزن ۲.۰۳۳۷۵ گرم و عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) توسط بانک مرکزی ضرب میشود و به دلیل قیمت پایین‌تر نسبت به نیم و تمام سکه، انتخاب اول بسیاری از خریداران با بودجه کمتر است. طرح این سکه نیز مشابه سکه‌های دیگر تصویر امام خمینی (ره) را دارد. هرچند که نقدشوندگی آن نسبت به نیم و تمام سکه کمتر است، اما همچنان به‌راحتی در بازار خرید و فروش میشود. ربع سکه برای افرادی که به دنبال ورود به بازار طلا با سرمایه محدود هستند، گزینه‌ای ایده‌آل است.
5. سکه گرمی
سکه گرمی کوچک‌ترین و سبک‌ترین سکه بانکی است که توسط بانک مرکزی ضرب میشود و با وزن دقیق ۱ گرم و عیار ۹۰۰ (۲۲ عیار) به بازار عرضه میشود. این سکه به دلیل قیمت پایین‌تر، بیشتر جنبه هدیه دارد و در میان افرادی که به دنبال خرید یادبود یا کادویی ارزشمند هستند، محبوبیت دارد. با این حال، سکه گرمی از نظر سرمایه‌گذاری به دلیل کارمزد بالاتر و نقدشوندگی کمتر، به‌اندازه سایر سکه‌ها توصیه نمی‌شود. اما همچنان به‌عنوان یک دارایی طلا مورد توجه قرار می‌گیرد و در مناسبت‌هایی مانند تولد و سالگردها به‌عنوان هدیه‌ای ارزشمند استفاده میشود.
جدول مقایسه انواع سکه بانکی
| نوع سکه | وزن (گرم) | عیار | قطر (میلی‌متر) | کاربرد | نقدشوندگی |
|---|---|---|---|---|---|
| تمام بهار آزادی (امامی) | ۸.۱۳۵ | ۹۰۰ | ۲۲ | سرمایه‌گذاری بلندمدت | بسیار بالا |
| تمام بهار آزادی (قدیم) | ۸.۱۳۵ | ۹۰۰ | ۲۲ | کلکسیونی + سرمایه‌گذاری | بالا |
| نیم سکه | ۴.۰۶۷۵ | ۹۰۰ | ۱۹ | سرمایه‌گذاری‌های خرد | بالا |
| ربع سکه | ۲.۰۳۳۷۵ | ۹۰۰ | ۱۶ | سرمایه‌گذاری‌های کوچک + هدیه | متوسط |
| سکه گرمی | ۱ | ۹۰۰ | ۱۳.۳ | هدیه‌های مناسبتی | پایین |
سکه غیر بانکی
سکه‌های غیر بانکی به سکه‌هایی گفته میشود که توسط بانک مرکزی ضرب نمی‌شوند و عمدتاً توسط شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی طلا و جواهر تولید می‌شوند. این سکه‌ها گرچه از طلا ساخته می‌شوند، اما از نظر اعتبار، عیار و ارزش بازار با سکه‌های بانکی تفاوت دارند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، عیار پایین‌تر سکه‌های غیر بانکی در مقایسه با سکه‌های بانکی است که موجب میشود در زمان فروش، قیمت کمتری داشته باشند.
سکه‌های غیر بانکی اغلب برای هدیه دادن، یادبود مناسبت‌ها یا کلکسیون‌های شخصی استفاده می‌شوند و کمتر برای سرمایه‌گذاری‌های جدی توصیه می‌شوند.
1. سکه پارسیان
سکه پارسیان یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع سکه‌های غیر بانکی در ایران است که توسط شرکت زرین سکه پارسیان تولید میشود. این سکه در وزن‌های مختلف از 100سوت تا 3 گرمی ضرب شده و دارای عیار ۹۰۰ در هزار (۲۱.۶ عیار) است. به دلیل تنوع وزنی و قیمت مناسب‌تر نسبت به سکه‌های بانکی، سکه پارسیان گزینه‌ای محبوب برای هدیه دادن و پس‌اندازهای کوچک محسوب میشود. با این حال، باید توجه داشت که ارزش بازاری آن به‌اندازه سکه‌های بانکی نیست و هنگام فروش ممکن است با افت قیمت بیشتری مواجه شود.
2. سکه مناسبتی
سکه‌های مناسبتی با هدف گرامیداشت مناسبت‌های مختلف مانند اعیاد ملی و مذهبی، سالگردها، رویدادهای ورزشی و فرهنگی تولید می‌شوند. این سکه‌ها در وزن‌های متنوع مانند ۱ گرم، ۵ گرم و ۱۰ گرم ضرب می‌شوند. در برخی موارد، به جای طلای خالص، از نقره یا برنج با روکش طلا در تولید آن‌ها استفاده میشود که قیمت نهایی را کاهش می‌دهد. این سکه‌ها بیشتر جنبه یادبود و هدیه دارند و معمولاً به‌عنوان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شوند.
3. سکه شهدا
سکه شهدا یکی دیگر از انواع سکه‌های غیر بانکی است که با هدف یادبود شهدای کشور ضرب میشود. دارای طرح‌هایی از چهره یا نماد شهدای کشور هستند. برخی از این سکه‌ها از طلا ساخته می‌شوند، اما در بسیاری از موارد برای کاهش قیمت، از نقره یا برنج با روکش طلا استفاده میشود. سکه‌های شهدا بیشتر جنبه یادبود و کلکسیونی دارند و برای اهداف سرمایه‌گذاری کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین تفاوت‌های سکه بانکی و غیر بانکی
سکه‌های بانکی و غیر بانکی تفاوت‌های اساسی در اعتبار، عیار، وزن و میزان نقدشوندگی دارند. سکه بانکی توسط بانک مرکزی و تحت نظارت ضرابخانه رسمی با عیار استاندارد ۹۰۰ (۲۲ عیار) و وزن دقیق ضرب میشود و از بالاترین سطح اعتبار و نقدشوندگی در بازار برخوردار است. در مقابل، سکه‌های غیر بانکی که توسط کارگاه‌های خصوصی تولید می‌شوند، ممکن است از نظر عیار، وزن و کیفیت ضرب با سکه‌های بانکی متفاوت باشند و اغلب فاقد تایید رسمی هستند. همین موضوع باعث میشود که در زمان فروش، با افت قیمت یا پذیرش سخت‌تر در بازار مواجه شوند. در حالی که سکه بانکی برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت گزینه‌ای مطمئن محسوب میشود، سکه‌های غیر بانکی بیشتر جنبه هدیه یا یادبود دارند و برای سرمایه‌گذاری‌های کلان توصیه نمی‌شوند.
زرباما؛ بهترین مجموعه برای خرید طلای آبشده
حالا که در رابطه با عیار طلا اطلاعات کافی به دست آورید، خوب است یک فروشگاه معتبر را انتخاب و طلای آب شده دلخواه خود را خریداری کنید. توصیه ما به تمامی کسانی که قصد خرید طلای آب شده با اطمینان بالا دارند، این است که مجموعه زرباما را برای دریافت خدمات انتخاب کنند. پشتیبانی 24 ساعته، ارسال سریع و تضمین اصالت و کیفیت باعث شده این مجموعه به عنوان بهترین مرکز خرید اینترنتی طلا شناخته شود.
کلام آخر
اگر هدف شما از خرید سکه، سرمایه‌گذاری بلندمدت و حفظ ارزش دارایی‌ها است، انتخاب سکه‌های بانکی به دلیل اعتبار بالا و نقدشوندگی سریع، گزینه‌ای مطمئن خواهد بود. اما اگر به دنبال سکه‌هایی با قیمت پایین‌تر برای هدیه دادن یا یادبود هستید، سکه‌های غیر بانکی می‌توانند انتخاب مناسبی باشند. در هر صورت، قبل از خرید، حتماً به عیار، وزن و اعتبار فروشنده توجه کنید تا از هرگونه ضرر و ریسک مالی جلوگیری شود.
نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید